خودروهای اشتراکی در ژاپن

 منبع : سایت گروه بهمن
 نويسنده : محمد جوادی

خرید خودروبرای جوانان ژاپنی راحت نیست ولی اشتراک خودرو1 می‌تواند راه مناسب پیش‌روی آنها باشد.

طرح اشتراک خودرو در ژاپن که در حجم کوچک شروع شد، هم‌اکنون در حال توسعه است. مردم به اشتراک خودرو روی آورده‌اند نه فقط به این دلیل که روشی جدید و جذاب و راه‌حلی ارزان‌قیمت برای رفتن به این‌سو و آن‌سو است. به این جمله فکر کنید: اشتراک خودرو در حقیقت می‌تواند مفهوم عمیقی داشته باشد.

در شهر بزرگی مانند توکیو که هزینه ی در اختیار داشتن خودرو بسیار بالا است و رانندگی می‌تواند عذاب‌آور باشد، طرح اشتراک خودرو از دو نظر دارای مزیت فراوانی است: از نظر هزینه‌ها و راحتی.

در توکیو در اختیار داشتن خودرو در وهله‌ی اول یعنی اینکه باید بتوانید ثابت کنید جایی برای پارک‌کردنِ آن در اختیار دارید. و این یعنی لازم است از یک فضای ثبت‌شده برای پارک خودرو در کنار خیابان استفاده کنید که بابت آن باید در هر ماه حدود 175 تا 400 یورو یا حتی بیشتر بپردازید.

عواملی مانند پرداخت مالیات‌های سنگین و هزینه‌های رانندگی هم در داشتن خودرو دخیل است که البته هزینه‌های متغیر دیگر را هم باید به آن اضافه کرد (هزینه‌های سنگین سیستم معاینه ی فنی وسایل نقلیه در ژاپن) علاوه بر این، عوارض رانندگی در جاده‌ها را هم نباید فراموش کرد که درنهایت صورت‌حسابی بسیار بزرگ در برابر شما گذاشته می‌شود.

از کنار تمام اینها که بگذریم، استفاده‌ی مداوم از خودرو مطابق با نیاز شما موضوعی است که در ورای طرح اشتراک خودرو در ذهنتان می‌پرورانید و در محیط‌های شهرهایی مانند توکیو، یوکوهاما یا اوزاکا که سیستم حمل‌ونقل عمومی بسیار مناسب است و عملاً نیازی به استفاده از خودرو نیست شاید جای تعجب نباشد که تعداد متقاضیان استفاده از طرح اشتراک خودرو به سرعت در حال افزایش است.

در ژانویه‌ی امسال تحقیقی انجام شد که نشان داد عضویت در طرح اشتراک خودرو در مقایسه با سال 2012 نزدیک به 70% یعنی تا 290000 مورد افزایش داشته است.

اشتراک خودرو کاری است که بدون تردید سرعت بحران موسوم به بحران لِمان2 را کاهش داده است زیرا تعداد قابل توجهی از ژاپنی ها از داشتن خودرو منصرف شده‌اند (یا در مورد جوانان ژاپنی می‌توان گفت که بسیاری از آنها کلاً ایده‌ی داشتن خودرو را کنار گذاشته اند).

مالکیت خودرو از نظر نسل جوان ژاپنی‌ها چیزی ناخوشایند، منسوخ و برای محیط‌زیست مخرب است. آنها بیشتر به رایانه‌ها، اینترنت و گوشی‌های تلفن همراه علاقه دارند.

بسیاری از ژاپنی‌ها خودروهای خود را کنار گذاشته‌اند تا بتوانند مخارج خود را کم و پول پس‌انداز کنند؛ درست برعکس دهه‌ی 1980 و اوائل دهه‌ی 1990 که داشتن خودرو نشانه‌ای از شخصیت و مقام در نزد مردم ژاپن بود یعنی زمانی که اقتصاد ژاپن در تب‌وتاب و مصرف‌گرایی راهی مطلق بود که باید طی می‌شد.

ولی با گذشت زمان انتخاب‌ها و الویت‌ها تغییر کرده است و امروز اشتراک خودرو راهی «هوشمندانه» و مسئولانه و همچنین روشی مقرون‌به‌صرفه برای تردد با خودرو، حداقل در شهرهای بزرگی مثل ژاپن به نظر می‌رسد.

در نظر خودروسازان ژاپنی این وضعیت بسیار وهم‌آور و نگران‌کننده است. در همین راستا، اگر تعداد مشخصی خودرو از جاده‌ها کم شود، تراکم خودروها و آلودگی هم کاهش می‌یابد و بنابراین می‌توان آن را یک دستاورد بسیار مثبت دانست.

بازار اشتراک خودروی ژاپن در حال حاضر تحت سلطه‌ی دو شرکت بزرگ قرار دارد: شرکت تایمز 24 و اوریکس، ولی رقابت بین آنها بسیار شدید است و اپراتورهای اشتراک خودرو به شدت در حال گسترش هستند. خودروسازان اعم از سازندگان داخلی و واردکنندگان به این وضعیت دامن می‌زنند.

به عنوان نمونه شرکت نیسان سپتامبر امسال با ارائه‌ی مدل بسیار کوچک خودروی برقی نخستین برنامه‌ی اشتراک خودرو را در ژاپن ایجاد کرد. در رابطه با شهری مانند یوکوهاما، شرکت نیسان تا 100 دستگاه خودروی رنو توییزی را ارائه کرد که نام آن را به خودروی جدید فوق کوچک الکتریکی مفهومی تغییر داد.

این طرح جدید که در نوع خود اولین طرح در ژاپن بود، چویموبی یوکوهاما نامیده شد و قرار است تا یک سال ادامه پیدا کند. مسیر اجرای این طرح یک طرفه است و افراد می‌توانند خودروهای برقی کوچک را از هر یک از 45 ایستگاه اجاره، تهیه کنند و در هر ایستگاه دیگر در مرکز یوکوهاما - دومین شهر بزرگ ژاپن- عودت بدهند.

مشکل این است که باید قبل از اینکه بتوانید یک خودرو را برانید، یک دوره‌ی آموزش رانندگی امن را بگذرانید. شرایط و مقررات دیگری هم وجود دارد؛ ضمن اینکه هزینه‌ی استفاده از این کار در هر دقیقه برابر با 20 ین است (یا 20/9 یورو در ساعت).

در میان تمام واردکنندگان خودرو، شرکت‌های بی‌ام‌دبلیو و مینی فعالانه طرح اشتراک خودرو را دنبال می‌کنند. این دو شرکت با شرکت تایمز 24 همکاری می‌کنند- بزرگ‌ترین شرکت ارائه‌ی خدمات اشتراک خودرو در ژاپن- تا بتوانند در فاصله‌ی دهم ژوئیه تا سی‌ام سپتامبر امسال دوازده مدل رایگان برای اشتراک خودرو را در مرکز مدیریتِ این طرح در فروشگاه یوراکوچو توکیو ارائه کنند. در نظر گروه بی‌ام‌دبلیو این طرح یک پیشرفت است: ارائه‌ی راهی راحت و مقرون‌به‌صرفه به خریداران بالقوه‌ی خودرو تا بتوانند رانندگی با مدل‌های جدید بی‌ام‌دبلیو و مینی را تجربه کنند.

به فاصله‌ی اندکی بعد از آنها شرکت مرسدس بنز در ژاپن هم با شرکت اوریکس- دومین ارائه‌دهنده‌ی خدمات اشتراک خودرو- در ماه ژوئن قراردادی امضا کرد. مدل‌های اِسمارت اعم از خودروهای بنزینی و الکتریکی را می‌توان با 20% کمتر از قیمت رایج یعنی با 150 ین در هر 15 دقیقه (یا ساعتی 60/4 یورو) اجاره کرد. این شیوه‌ی قیمت‌گذاری تهاجمی توسط MBJ پایه‌گذاری شد که قیمت‌های ویژه‌ی معاملاتی را ارائه می‌کند. هدف آنها هم مانند بی‌ام‌دبلیو ژاپن است یعنی جلب خریداران جدید در آینده.

همچنین، شرکت فولکس واگن در ژاپن هم از یک شرکت تابعه‌اش برای شروع برنامه‌ی اشتراک خودروی خود به کمک دو مدل فولکس بیتل از ماه اوت استفاده می‌کند.

به موضوع بی‌ام‌دبلیو برگردیم، گروه بی‌ام‌دبلیو از ماه ژوئیه‌ی 2010 خودروهای شرکت تایمز 24 را فراهم می‌کند و این مجموعه‌خودروها در حال حاضر متشکل از 201 خودروی بی‌ام‌دبلیو و مینی است. در ژوئیه‌ی 2012 سه خودروی الکتریکی مدل ActiveE شرکت بی‌ام‌دبلیو در طرح اشتراک خودرو به کار گرفته شد. البته در کنار طرح تولیدکنندگان، هر کسی می‌تواند برای طرح اشتراک خودرو نام‌نویسی کند.

در سایت شرکت تایمز 24 توضیح داده شده که در مرحله‌ی اول باید 1500 ین (50/11 یورو) هزینه‌ی عضویت و دریافت کارت عضویت پرداخت شود. بنابراین، در هر ماه 1000 ین (70/7 یورو) برای هر فرد یا هر خانواده (اعضای خانواده شامل همان 1000 ین می‌شود) هزینه در بردارد. دانشجویان یا شرکت‌ها از پرداخت شارژ ماهانه معاف هستند. در میان خودروهای موجود، برخی خودروها به‌صورت «پایه» هستند مانند مزدا دمیو (مزدا 2)، هوندا فیت (جاز)، نیسان مارچ (میکرا) و غیره که با 200 ین (55/1 یورو) در هر پانزده دقیقه قابل اجاره است.

خودروهای «برتر» (مثلاً بی‌ام‌دبلیو 116 آی یا مینی) با پرداخت 400 ین (10/3 یورو) برای همان 15 دقیقه قابل اجاره است.

اشتراک خودرو طرحی برای خالی‌کردن جیب مردم نیست و به گفته‌ی شرکت کارشِیرینگ جَپَن (Car Sharing Japan Co.) - یکی دیگر از ارائه‌دهندگان طرح اشتراک خودرو در ژاپن- فقط 13 درصد از استفاده‌کنندگان از طرح اشتراک خودرو گفته‌اند که در حال بررسی خرید خودرو هستند.

این اخبار برای صنعت خودروسازی داخلی دلهره‌آور است زیرا فروش خودرو چندین سال است در ژاپن رو به کاهش بوده و فقط در روزهای پررونق سال 1990 بود که به اوج فروش خود یعنی 7/7 میلیون خودرو در سال رسید.

سال گذشته و در ادامه‌ی دور دیگری از بهبود اقتصادی، 4/5 میلیون دستگاه خودرو وارد بازار شد ولی در هر مرحله مقداری از این رونق کاسته شد تا اینکه بازار به مرحله‌ی رکود رسید.

طرح اشتراک خودرو با قاطعیت در ژاپن در جریان است. هزینه‌ی مالکیت خودرو و همچنین فقدان فضای مناسب برای پارکینگ، خودرو را تبدیل به موضوعی غیرجذاب در شهرهای بزرگ کرده است. بنابراین برای مشتریانی که نسبت به هزینه‌ها حساس هستند، مشخص است که این طرح‌ها جالب باشد.

از سوی دیگر، ژاپن هنوز هم بازاری قوی و به شدت تجملی دارد که قیمت‌ها در این بازار تقریباً بی‌اهمیت است. در طول شش ماهه‌ی اول سال 2013 نرخ خالص واردات خودرو 8/12% در سرتاسر بازار افزایش پیدا کرد و بعد با کاهش 8 درصدی به 7/2 میلیون دستگاه رسید.

بنابراین زمزمه‌های جدید در توکیو امکان اشتراک خودروهای بی‌ام‌دبلیو یا مرسدس بنز است. از در اختیار داشتن مالکیت خودرو لذت می‌برید ولی به شرط اینکه هزینه‌هایی که معمولاً با خود به همراه دارد، وجود نداشته باشد. هوشیار باشید